Laatste ontwikkelingen
Bij deze een nieuwsbrief omdat er weer wat ontwikkelingen zijn, nl
- Documentaire VPRO
- Begraafplaats Almelo en herbegraven
- Boek Meisjes Goede Herder
1. Documentaire VPRO
Zoals u w.s al hebt gehoord, gezien of gelezen zal er vanaf Maandag 03 Juni een documentaire worden uitgezonden door de VPRO. Dit is in 4 delen, elke Maandag.
Wij krijgen veel vragen of wij hieraan hebben meegewerkt. Het antwoord is neen.
Zoals de meeste van jullie die al heel lang geleden zich hebben gemeld nog wel zullen weten is er destijds een conflict ontstaan omdat er 3 vrouwen waren die niet wilden afwachten op de uitkomst van de overheid waarvan het onderzoek bijna afgerond was. Inmiddels heeft de KMGH ongeveer 250 vrouwen in het bestand.
Het gevolg hiervan is geweest dat de vrouwen zich massaal hebben afgemeld voor een eventuele rechtszaak omdat de advocaat Zegveld hen onder druk zette dat zij meteen en beslissing moesten nemen en dat zij anders hun advocaat niet langer zou zijn. Omdat de zaak allang verjaard is hebben zij met advocaat Zegveld en inmiddels nog 14 andere vrouwen een rechtszaak aangespannen om die verjaring ongedaan te maken, dit was begin vorig jaar en de rechtbank heeft dit afgewezen. Ze willen nog in hoger beroep.
De VPRO heeft alleen willen werken met voornamelijk de 3 vrouwen Lies en Roos en Joke (niet Joke Vermeulen) heeft de KMGH en daarmee de bijna 250 overige vrouwen hierin bewust genegeerd.
Dit is heel jammer want het verhaal is natuurlijk veel breder dan dat van deze vrouwen, en ook het gekregen hebben van erkenning en excuses van de overheid is helemaal niet genoemd terwijl dit juist zo belangrijk is geweest voor de meeste vrouwen. Het Monument in Velp met daarbij excuses wat er is gekomen op initiatief van de KMGH in samenwerking met de Goede Herder krijgt niet de aandacht die het verdiend.
Wij hebben als KMGH ons hoofdzakelijk in gezet op herstel, het zich weer beter voelen en dat is behoorlijk goed gelukt. Veel vrouwen hebben het nu achter zich kunnen laten en voelen zich weer beter.
Wij betreuren deze gang van zaken bij de VPRO , er zijn vrouwen die na het zien van de trailer nu al zaken zien die niet kloppen, ze krijgen weer last van het verleden en ze voelen zich genegeerd.
Op de vraag aan de documentaire maker Britta Hofman wat zij hoopt of denkt met deze serie te bereiken geeft ze aan dat ze hoopt dat andere vrouwen van de Goede Herder dit nu ook zullen weten en zij zich beter gaan voelen. Dus iets waar we met z’n allen, dus de KMGH en de vrouwen onderling al jarenlang mee bezig zijn geweest.
Mocht u zich vervelend voelen na het zien van de documentaire, probeer dan te denken aan het positieve wat er de afgelopen jaren is gebeurd, de erkenningen en genoegdoeningen, het in contact zijn gekomen met elkaar, vriendschappen die zijn ontstaan.
2. Begraafplaats Almelo
Een tijd geleden heeft u misschien in de krant gelezen dat er op het terrein waar vroeger de begraafplaats van de Goede Herder was, stoffelijke resten waren gevonden. De gemeente Almelo heeft toen een onderzoek laten instellen wat daar gaande was. Meteen werden er allerlei horrorverhalen verteld door een aantal vrouwen over kinderlijkkistjes maken, zelfmoorden enz.
Inmiddels hebben we een uitgebreid rapport van de gemeente Almelo ontvangen.
Hieronder een artikel waarin duidelijk wordt gemaakt wat er destijds is gebeurd en gelukkig is dat niet wat men ervan maakte. In de laatste uitzendingen van de documentaire wordt veel aandacht besteed aan dit onderwerp, de VPRO had toen de uitslag van het onderzoek nog niet.
NIEUWS
Menselijke resten achtergebleven na ruiming voormalige kloosterbegraafplaats in Almelo
Dronefoto van het terrein van het voormalige klooster De Goede Herder in Almelo. Op het terrein zijn schermen zichtbaar. Archeologen vonden in oktober vorig jaar op een terrein aan de Vriezenveenseweg in Almelo enkele graven.© ANP
Op de voormalige kloosterbegraafplaats van Huize Alexandra aan de Vriezenveenseweg in Almelo zijn, ondanks eerdere ruimingen, nog steeds menselijke resten aangetroffen. Dit blijkt uit recent archeologisch en historisch onderzoek uitgevoerd door Het Oversticht. De nabestaanden zijn diep geraakt door deze bevindingen.
Het klooster van de Zusters van de Goede Herder is landelijk in opspraak geraakt door verhalen en getuigenissen van voormalige bewoonsters over mogelijke misstanden tussen circa 1860 en 1980. Meisjes en vrouwen die thuis niet veilig waren, werden in deze instellingen gedwongen en onbetaald te werk gesteld in wasserijen en naaiateliers. De Congregatie van de Zusters van de Goede Herder bood in 2020 haar excuses aan aan de vrouwen die als kind dwangarbeid moesten verrichten. De VPRO heeft hierover een documentaire gemaakt die vanaf maandag 3 juni uitgezonden wordt.
Ontdekking van de begraafplaats
In oktober vorig jaar werden, mede naar aanleiding van vragen van de VPRO, graven ontdekt op het terrein van het voormalig klooster De Goede Herder aan de Vriezenveenseweg. Op het terrein zat later de gesloten instelling voor jeugdzorg Huize Alexandra. Deze ontdekking leidde tot veel onbeantwoorde vragen. De gemeente Almelo, eigenaar van de grond, kocht de gronden in 2014 met plannen voor woningbouw.
De gemeente Almelo vroeg na de ontdekking van de graven Het Oversticht, een stichting die adviseert en begeleidt bij ontwikkelingen in de leefomgeving, om verschillende scenario’s in beeld te brengen om tot de voorgenomen herontwikkeling van het terrein te komen. Daarnaast vroeg de gemeente de stichting om een onafhankelijk (archief)onderzoek uit te voeren naar de begraafplaats.
Gisella (70) over ontdekte begraafplaats De Goede Herder: "Niet alleen nonnen, maar ook kinderen"
Onderzoek
Het Oversticht startte in januari van dit jaar met het onderzoek. Om de gebeurtenissen rond het kloosterkerkhof te reconstrueren gebruikten de onderzoekers zowel geschreven bronnen als interviews met getuigen. Uit het onderzoek blijkt onder meer dat tussen 1881 en 1981 in totaal 218 personen op het terrein begraven werden, waaronder 56 verpleegden en minstens achttien kinderen van 21 jaar of jonger. Hoewel in 1997 opdracht werd gegeven tot ruiming van de begraafplaats, bleek deze ruiming onvolledig, waardoor er nog steeds menselijke resten aanwezig zijn.
Toezicht niet voldoende
Het Oversticht concludeert in het rapport dat na het vertrek van de laatste Zusters van de Goede Herder in 1983 het toezicht op de begraafplaats niet voldoende is geweest. In de jaren tachtig na de laatste begraving, is de begraafplaats bovengronds geruimd. Zo werden witte kruisen verwijderd. Vanaf eind jaren tachtig was het perceel niet meer als begraafplaats herkenbaar. In 1997 gaf de congregatie opdracht tot het ruimen, overbrengen en herbegraven van alle overledenen van de begraafplaats naar het kloosterkerkhof in Bloemendaal. Die ruiming is dus niet volledig uitgevoerd. Het Oversticht heeft niet kunnen achterhalen hoeveel graven er in de afgelopen jaren zijn geruimd en hoeveel graven nog aanwezig zijn en hoe dit heeft kunnen gebeuren.
LEES OOK
Onbekende begraafplaats ontdekt op terrein voormalige klooster in Almelo
Impact op nabestaanden
De nabestaanden zijn diep geraakt door deze bevindingen. Zij krijgen de mogelijkheid betrokken te worden bij de documentatie en herbegraving van de stoffelijke resten, waardoor ze op een waardige manier afscheid kunnen nemen van hun dierbaren. DNA-onderzoek kan helpen bij de identificatie van de resten, zodat nabestaanden meer duidelijkheid krijgen over de locatie van hun familieleden.
De gemeente Almelo heeft plannen om de bestemming van het terrein te wijzigen en wil overgaan tot een zorgvuldige ruiming onder archeologische begeleiding. De stoffelijke resten worden per grafkuil gedocumenteerd en herbegraven op een geschikte locatie. De gemeente gaat hierover in overleg met de congregatie van de Zusters van de Goede Herder en de Stichting Kinderdwangarbeid Meisjes Goede Herder.
Reactie congregatie
De zustercongregatie Onze Lieve Vrouwe van Liefde van de Goede Herder zegt opgelucht te zijn 'dat er nu duidelijkheid is over de stoffelijke resten die na een gedeeltelijke ruiming in 1997 onbedoeld zijn achtergebleven.' Zij is in gesprek met de gemeente over de herbegrafenis van de resten en heeft aangeboden de kosten hiervan te dragen.
"De congregatie verhuisde in 1985, waarna het terrein werd verkocht", zo laat een woordvoerder van de zustercongregatie weten. "De onderhoudsplicht van de begraafplaats stond duidelijk in de notariële akten vermeld. Echter, de kruizen en hekken van de begraafplaats werden eind jaren tachtig verwijderd door de directeur van een school die op het terrein gevestigd was, waardoor het terrein overwoekerd raakte. In 1997 besloot de congregatie tot ruiming van de begraafplaats, maar door de overwoekering was het moeilijk precies te bepalen waar alle graven lagen. De recent aangetroffen resten zijn het gevolg van deze onvolledige ruiming."
Volgens de woordvoerder betreurt de congregatie de suggestie van ‘onbekende’ graven, omdat volgens hun alle overledenen met naam en leeftijd in de administratie staan. "Het verwijderen van de kruizen en het niet nakomen van de onderhoudsplicht door opeenvolgende eigenaren heeft bijgedragen aan de huidige situatie."
Documentaire
Documentairemaker Britta Hosman beet zich drie jaar lang vast in de geschiedenis van de Goede Herder en sprak met de laatste getuigen. De meisjes van toen, de paar nog levende zusters en de huidige leiding van de nog altijd bestaande Zusters van de Goede Herder-congregatie. Deze documentaire is vanaf maandag 3 juni te zien op NPO2 om 20.25 uur.
Hoe verder?
Het rapport van Het Oversticht stelt voor om drie varianten voor herbegraving te bespreken om een locatie te vinden die voor alle betrokkenen acceptabel is. De gemeente Almelo heeft relevante organisaties zoals de Stichting Kinderdwangarbeid Meisjes Goede Herder en de VPRO geïnformeerd over de uitkomsten van het onderzoek. Het college van B en W van Almelo is bereid om het onderzoek verder toe te lichten in een technisch beraad.
3. Nieuw boek Meisjes Goede Herder
Op 06 Juni gaan wij naar de boekpresentatie van het boek van Christel Don over de Meisjes van de Goede Herder. Zij heeft 3 jaar lang onderzoek gedaan en de zaak van alle kanten onderzocht. Volgende week komt het boek in de winkels te liggen
Tot zover even de Nieuwsbrief
Groeten
Anita Suuroverste en Joke Vermeulen
KMGH
